Stale są to stopy żelaza z węglem (o zawartości poniżej 1,75%), otrzymywane w wyniku odwęglania surówki poprzez wypalanie węgla, który łączy się z tlenem zawartym w powietrzu (w konwektorach) bądź w rudzie żelaza (w piecach martenow- skich lub elektrycznych). Stale dzieli się na dwie zasadnicze grupy, tj. stale węglowe i stopowe. Każda z nich dzieli się jeszcze na stal: konstrukcyjną, narzędziową i o właściwościach specjalnych.
Stale węglowe ze względu na procentową zawartość węgla dzielą się na: niskowęglowe (do 0,25%), średniowęglowe (0,25-r- -f-0,6) i wysokowęglowe (powyżej 0,6%). Zależnie od procentowej zawartości węgla stal charakteryzuje się określonymi właściwościami mechanicznymi. Do 0,9% zawartości węgla stal wykazuje wzrost wytrzymałości po przekroczeniu tej wartości staje się krucha i jej wytrzymałość maleje. Wytrzymałość i twardość stali maleje również wraz ze wzrostem temperatury. Powyżej 300°C wykazuje już plastyczność umożliwiającą jej gięcie, co wykorzystuje się np. przy gięciu rur na gorąco.
Stal węglowa konstrukcyjna, której średnia gęstość wynosi około 7,845 g/cm3, wyróżnia się spośród innych metali następującymi właściwościami: zgrzewalnością, hartownością i dużą wytrzymałością na rozciąganie przy jednoczesnym zachowaniu odpowiedniej sprężystości.
W zależności od składu chemicznego i wymaganych właściwości mechanicznych rozróżnia się 7 podstawowych gatunków stali: StOS,' St2S, St3S i St4S (przeznaczone na konstrukcje spawane) oraz St5, St6 i St7. W gatunkach St3S i St4S rozróżnia się dodatkowo 2 odmiany: z ograniczoną zawartością węgla (oznaczone literą V w miejsce litery S) i z ograniczoną zawartością węgla oraz fosforu i siarki (oznaczone literą W w miejsce litery S). Powyższe gatunki stali mogą być produkowane jako: nieuspokojone (oznaczone literą X) oraz półuspokojone (oznaczone literą Y).
Leave a reply