Stale stopowe

Stal węglowa narzędziowa odznacza się większą niż stal konstrukcyjna zawartością węgla (0,50-1,40%), mniejszym stopniem zanieczyszczenia, mniejszą ilością manganu i drobnoziamistością. W związku z tym wykazuje dużą twardość i zdolność skrawania. Według obowiązujących norm stal węglowa narzędziowa dzieli się na: płytko i głęboko hartującą oraz zgrzewalną. Stale te oznacza się symbolem literowym N (stan narzędziowa), liczbą określającą średnią zawartość węgla w dziesiątych częściach procentu i literami oznaczającymi klasę stali – E (płytko hartująca) i Z (zgrzewalna), np. N13E.

Temperatura kucia stali narzędziowej waha się w granicach 800-=-1100°C, a temperatura hartowania 760–810°C. Stale stopowe. Do stali stopowych zalicza się te gatunki stali, w których zawartość przynajmniej jednego ze składników wynosi powyżej: manganu 0,9%, krzemu i niklu 0,5%, chromu i miedzi 0,3%, wolframu i kobaltu 0,2%, molibdenu, wanadu, tytanu i aluminium 0,1%. Wymienione pierwiastki zastosowane jako dodatki stopowe wpływają korzystnie na strukturę stali stopowej, na jej właściwości fizyczne i mechaniczne. Na przykład mangan zwiększa zdolność stali do hartowania i polepsza jej właściwości mechaniczne krzem – powoduje wzrost wytrzymałości, twardości i sprężystości nikiel – zwiększa wytrzymałość i plastyczność stali oraz czyni ją nierdzewną.

Zależnie od procentowej zawartości dodatków stale te dzieli się na niskostopowe (do 2,5%), średniostopowe (2,5-b5,0%) i wysokostopowe (ponad 5,0%). O nazwie stali stopowej decyduje podstawowy składnik stopowy i tak np. mamy stale chromowe, chromowo-niklowe, niklowo-molibdenowe i chromowo-krzemowe.

Stale stopowe oznacza się symbolami składającymi się z cyfr i liter. Pierwsze dwie cyfry określają średnią zawartość węgla w setnych procenta. Litery określają charakterystyczne dodatki stopowe – H – chrom, N – nikiel, M – molibden, G – mangan, T – tytan, I – aluminium. Cyfry po literach oznaczaj średnie zawartości danego składnika, gdy jego średnia wartoś' przekracza 1,5% np. 18H2N2. Elementy instalacji wykonuje się najczęściej ze stalikwaso- odpomych i stali odpornych na korozję atmosferyczną.