Roboty ziemne

Po wyznaczeniu szerokości wykopów przystępuje się do wykonania robót ziemnych. Prace związane ze zrywaniem nawierzchni i wykonywaniem wykopów powinny być poprzedzone wyznaczeniem miejsc składowania materiałów z nawierzchni i urobku ziemi. Obowiązuje tu zasada, źe przy wykopach dla przewodów o dużych średnicach ziemię gromadzi się po jednej stronie wykopu, drugą pozostawiając wolną, co umożliwia łatwe i bezpieczne podtaczanie i opuszczanie rur do wykopu. Odległość gromadzenia ziemi od krawędzi wykopu powinna wynosić 0,5-=- 0,7 m. Materiały z nawierzchni składuje się w odpowiednio dalszej odległości. Omówioną zasadę ilustruje rys. 10-6.

Ściany wykonywanych wykopów zabezpiecza się przed obsypywaniem się ziemi przez ich obudowę. Zależnie od rodzaju i kategorii gruntu (o normalnej wilgotności), w którym wykonuje się wykopy, można przy określonej głębokości wykonywać je bez obudowy, stosując obudowę ażurową (elementy przyścienne układane są z przerwami) i pełną

Warunki obudowy wykopów z uwzględnieniem kategorii gruntu i głębokości wykopu podano w tab. 10-4. Obudowę rozpoczyna się po wykonaniu wykopu na głębokość 0,44-0,8 m w gruntach luźnych {w zależności od nawodnienia) i 1,04-1,5 m w gruntach zwartych. Do tego celu służą bale i nakładki świerkowe lub sosnowe oraz rozpory drewniane z okrąglaków bądź stalowe (rozkręcane). W przedsiębiorstwach wyspecjalizowanych w wykonywaniu omawianych robót do obudowy wykopów, w miejsce deficytowych bali drewnianych, stosuje się wypraski stalowe.

Po uzyskaniu wyżej określonych głębokości i wyrównaniu do pionu ścian wykopu układamy wzdłuż ścian jeden nad drugim 44-5 bali, przytrzymując je stalowymi drążkami – łomami. Następnie w połowie bali ustawiamy pierwszą parę nakładek i rozpieramy je rozporami. W podobny sposób rozpiera się dwiema następnymi nakładkami końce bali w odległości 104-15 cm od krawędzi końcowych. Ustawiając pierwszy bal od wierzchu wykopu należy wysunąć go na 10 cm nad powierzchnię terenu, co zabezpiecza wykop przed spadaniem ziemi, narzędzi oraz zalaniem wodą opadową. Przy dalszym pogłębianiu obudowę wykonuje się w podobny sposób zakładając nakładki na styk w stosunku do poprzednich. Wyżej omówioną obudowę wykonuje się w gruntach luźnych. W gruntach zwartych stosuje się obudowę poziomą ażurową lub pełną (patrz tab. 10-4), a w gruntach nawodnionych (niezależnie od rodzaju i kategorii) obudowę pełną, którą dodatkowo zabezpiecza się węzłami ze słomy zwanymi „kotami” (rys. 10-7),