Obróbka plastyczna stali

Obróbka plastyczna stali ma na celu nadanie przedmiotom metalowym odpowiedniego kształtu przez odkształcenie trwałe, przy zastosowaniu odpowiednich sił zewnętrznych. Rozróżnia się obróbkę plastyczną na zimno (stale niskowęglowe) i na gorąco. Do obróbki plastycznej stali zalicza się nastę- pujące zabiegi: walcowanie, kucie, prasowanie, tłoczenie i ciągnienie.

Walcowanie polega na nadaniu przedmiotowi stalowemu odpowiedniego kształtu przez przepuszczenie go między dwoma obracającymi się walcami (rys. 3-1). W wyniku takiego zabiegu otrzymuje się między innymi stal kształtową (rys. 3-2).

Kucie polega na nadaniu przedmiotowi odpowiedniego kształtu przez uderzanie młotem (praca dynamiczna). Prasowanie natomiast jest kształtowaniem materiału przez nacisk siłami przekraczającymi granice sprężystości tego materiału.

Tłoczenie polega na nadawaniu przedmiotom metalowym kształtu (określonego matrycą) tłocznikiem pod odpowiednim naciskiem. Metodą tą można otrzymać przedmioty o bardzo dokładnych wymiarach.

Ciągnienie jest to sposób obróbki plastycznej stosowany w produkcji drutów i rur przeciąganych przez otworki wykonane w płycie stalowej. ,

Wyroby stalowe i ich zastosowanie w budownictwie i robotach instalacyjnych

Większość wyrobów handlowych ze stali, stosowanych w budownictwie i robotach instalacyjnych, wytwarza się przez walcowanie (na zimno lub na gorąco) oraz ciągnienie. Tymi sposobami produkuje się między innymi:

– pręty okrągłe gładkie (patrz rys. 3-2) – o średnicy 8-f- -i-40 mm, długości handlowej od 6 do 12 m – używane do zbrojenia betonu

– kształtowniki (patrz rys. 3-2) stosowane do wykonywania wszelkiego rodzaju ustrojów budowlanych i elementów konstrukcji stalowych takich jak: dźwigary, słupy, wiązary itp.

– bednarkę – grubości 1,5-5-5 mm, szerokości 20-ł-205 mm, zwijaną w kręgi – stosowaną do robót ślusarskich (kraty, balustrady) oraz budowlanych (zbrojenie niektórych ścianek działowych, nadproży i stropów Kleina)

– blachy (czarne) grube – grubości 5-1-60 mm, szerokości l-r-3,5 m i długości 5-1-16 m oraz cienkie – grubości 0,45-1- -=-4,5 mm, szerokości 0,6-M,5 m i długości l,2-3,0 m. Pierwsze z nich stosuje się do wykonywania np. elementów konstrukcji stalowych, drugie w robotach ślusarsko-kowalskich, wentylacyjnych j

– rury stalowe, wśród których można wyróżnić: rury stalowe bez szwu walcowane na gorąco, rury .stalowe ze szwem gwintowane, rury stalowe ze szwem przewodowe itp.

Te ostatnie z wymienionych wyrobów stalowych walcowanych lub ciągnionych, tj. różnego rodzaju rury, stanowiące dla montera instalacji sanitarnych i ogrzewczych przedmiot szczególnego zainteresowania, będą szerzej omówione w kolejnych rozdziałach o wykonawstwie tych instalacji.

Tutaj natomiast zajmiemy się jeszcze tylko wyjaśnieniem kilku pojęć podstawowych związanych z produkcją rur i uzbrojenia a mianowicie: średnica nominalna, ciśnienie nominalne, próbne i robocze.

Średnica nominalna (DN) przewodu odpowiada w przybliżeniu jego średnicy wewnętrznej, wyrażonej w mm. Pojęcie średnicy nominalnej służy do ustalenia norm wymiarów wszystkich części rurociągu, a więc rur, stosowanego uzbrojenia, kształtek, kołnierzy itp.

W celu uniknięcia obliczeń przewodów dla poszczególnych ciśnień stosowanych w praktyce wprowadzono wiele ciśnień zastępczych zwanych ciśnieniami nominalnymi (pnom)- Każdemu ciśnieniu nominalnemu odpowiada równe mu lub mniejsze ciśnienie robocze, zależne od temperatury przewodzonego czynnika i materiału, z którego są wykonane rurociągi i ich uzbrojenie.

Ciśnienie próbne (ppT) określa ciśnienie hydrauliczne, jakiemu poddaje się w czasie próby rurociągi i uzbrojenie w celu sprawdzenia szczelności. Wartość ciśnienia próbnego nie zależy od przewodzonego czynnika, lecz od ciśnienia nominalnego, od którego jest większe o 50%.

Ciśnieniem roboczym (pr) nazywa się rzeczywiste ciśnienie przewodzonego czynnika o określonej temperaturze. W tabeli 3-2 podano wykaz omówionych ciśnień w zakresie, z jakim najczęściej może spotkać się monter instalacji sanitarnych i ogrzewczych.